Boşanma sürecinde anlaşmazlıklar mı yaşıyorsunuz? Çekişmeli boşanma davası nasıl açılır, ne kadar sürer, maliyeti nedir öğrenmek için rehber niteliğindeki yazımızı okuyun.

Çekişmeli Boşanma Davası Nedir ve Nasıl Açılır?

Çekişmeli boşanma davası, eşlerin boşanma konusunda veya boşanmanın fer'i sonuçları olarak adlandırılan mal paylaşımı, velayet, tazminat ve nafaka gibi konularda anlaşamaması durumunda başvurulan hukuki süreçtir. Bu dava türü, Türk Medeni Kanunu'nda düzenlenen genel ve özel boşanma sebeplerine dayanılarak açılabilir.

Çekişmeli Boşanma Davasının Yasal Dayanakları

TMK Madde 166 uyarınca, evlilik birliğinin temelinden sarsılması en sık başvurulan genel boşanma sebebidir. Bu madde kapsamında, evlilik birliğinin devamını imkansız kılacak derecede ortak hayatın çekilmez hale geldiğinin ispatlanması gerekir.

TMK Madde 165 ve devamında düzenlenen özel boşanma sebepleri ise şunlardır:

• Zina
• Hayata kast
• Pek kötü veya onur kırıcı davranış
• Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme
• Terk
• Akıl hastalığı

Dava Açma Süreci ve Gerekli Belgeler

Çekişmeli boşanma davası açılırken aşağıdaki belgeler hazırlanmalıdır:

• Mernis kayıtlı nüfus kayıt örneği
• Evlilik cüzdanı örneği
• Tarafların kimlik fotokopileri
• Varsa çocukların nüfus kayıt örnekleri
• Delil niteliğindeki tüm belgeler (fotoğraf, video, ses kaydı, mesajlaşmalar vb.)
• Tanık listesi

Yetkili Mahkeme ve Dava Dilekçesi

Dava, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davalının son altı aydır oturduğu yer Aile Mahkemesi'nde açılır. Aile Mahkemesi bulunmayan yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir.

Dava dilekçesinde bulunması gereken temel unsurlar:

• Tarafların kimlik ve adres bilgileri
• Evlilik tarihi ve varsa çocuk bilgileri
• Boşanma sebebi ve olayların kronolojik anlatımı
• Delillerin listesi
• Talep sonucu (boşanma, nafaka, tazminat, velayet vb.)

Dava Açıldıktan Sonraki Süreç

Dava dilekçesi mahkemeye sunulduktan sonra:

1. Davalı tarafa tebligat yapılır
2. Davalının cevap dilekçesi beklenir
3. Ön inceleme duruşması yapılır
4. Delillerin toplanması ve tanıkların dinlenmesi aşamasına geçilir

Mahkeme, gerekli gördüğü hallerde aile ve evlilik danışmanlarından görüş alabilir veya uzman psikolog desteğine başvurabilir. Özellikle çocukların velayeti söz konusu olduğunda, pedagoglardan rapor talep edilebilir.

Önemli Hukuki Süreler

• Zina sebebiyle açılacak davalarda, öğrenmeden itibaren 6 ay ve olaydan itibaren 5 yıl içinde dava açılmalıdır
• Terk sebebiyle açılacak davalarda, 4 aylık ihtar süresi beklenmeli
• Akıl hastalığı sebebiyle açılacak davalarda, resmi sağlık kurulu raporu alınmalı

Çekişmeli boşanma davası açılırken, bir avukat ile çalışmak zorunlu olmamakla birlikte, hukuki sürecin karmaşıklığı ve teknik detayları nedeniyle profesyonel hukuki destek alınması önemle tavsiye edilir.

Çekişmeli Boşanma Davası Süreci ve Celse Sayısı

Çekişmeli boşanma davalarının süreci ve sonuçlanması, birçok faktöre bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bu süreç, tarafların tutumu, delillerin toplanması, mahkemenin iş yükü ve davanın karmaşıklığı gibi faktörlerden etkilenir.

Dava Açılışı ve İlk Duruşma

Dava dilekçesinin mahkemeye sunulmasıyla başlayan süreç, davalı tarafa tebligat yapılmasıyla devam eder. İlk duruşma genellikle dava açılışından 2-3 ay sonra gerçekleşir. Bu duruşmada hâkim, tarafların iddialarını dinler ve ön inceleme aşamasına geçer.

Ön İnceleme ve Tahkikat Aşaması

Ön inceleme duruşmasında taraflar delillerini sunar ve tanık listelerini mahkemeye bildirir. Bu aşamadan sonra tahkikat aşamasına geçilir. Tahkikat aşaması, davanın en uzun süren bölümüdür ve genellikle:

• Tanıkların dinlenmesi
• Delillerin incelenmesi
• Bilirkişi raporlarının alınması
• Sosyal inceleme raporlarının hazırlanması

gibi işlemleri içerir.

Ortalama Dava Süresi ve Celse Sayısı

Çekişmeli boşanma davaları ortalama 8-18 ay arasında sonuçlanır. Bu süre içerisinde genellikle 5-6 celse yapılır. Ancak her davanın kendine özgü koşulları olduğunu unutmamak gerekir. Bazı davalar daha kısa sürede sonuçlanırken, bazıları daha uzun sürebilir.

İstinaf ve Temyiz Süreci

Yerel mahkemenin kararına karşı taraflar istinaf yoluna başvurabilir. İstinaf süreci ile birlikte dava süresi 2.5 yıla kadar uzayabilir. İstinaf mahkemesinin kararına karşı da belirli koşullarda Yargıtay'a temyiz başvurusu yapılabilir.

Dava Süresini Etkileyen Faktörler

Davanın süresini ve celse sayısını etkileyen başlıca faktörler şunlardır:

• Tarafların Tutumu: Duruşmalara düzenli katılım ve işbirliği süreci hızlandırır
• Delillerin Niteliği: Somut ve açık deliller davanın daha hızlı sonuçlanmasını sağlar
• Mahkemenin İş Yükü: Mahkemenin iş yoğunluğu duruşma aralarını etkileyebilir
• Tanık Sayısı: Fazla tanık dinlenmesi gereken davalarda süreç uzayabilir
• Bilirkişi İncelemeleri: Özellikle mal paylaşımı gibi konularda bilirkişi raporları gerekebilir

Duruşmalar Arası Süre

Duruşmalar arasında genellikle 1-2 ay süre bulunur. Bu süre, mahkemenin iş yoğunluğuna ve yapılması gereken işlemlere göre değişebilir. Örneğin, bilirkişi incelemesi veya sosyal inceleme raporu bekleniyorsa, bu süre uzayabilir.

Hızlandırıcı Faktörler

Dava sürecini hızlandırmak için:

• Duruşmalara düzenli katılım sağlanmalı
• Deliller zamanında ve eksiksiz sunulmalı
• Tanıklar duruşma günü hazır edilmeli
• Mahkemenin talep ettiği belge ve bilgiler süresinde sunulmalı
• Gereksiz itiraz ve taleplerden kaçınılmalı

Nafaka, Tazminat ve Velayet

Çekişmeli boşanma davalarında en çok tartışılan konuların başında nafaka, tazminat ve velayet meseleleri gelmektedir. Bu konular, boşanmanın mali ve sosyal sonuçlarını doğrudan etkilediğinden, mahkemeler tarafından titizlikle değerlendirilir.

Yoksulluk Nafakası

Yoksulluk nafakası, boşanma sonucunda ekonomik güçlük yaşayacak olan eş için düzenlenmiş bir mali destektir. Nafakanın belirlenmesinde:

• Tarafların ekonomik durumu
• Çalışma potansiyeli
• Yaşam standardı
• Evlilik süresi

gibi faktörler göz önünde bulundurulur. Yoksulluk nafakası, kusuru daha ağır olmayan eşe süresiz olarak bağlanabilir.

İştirak Nafakası

İştirak nafakası, müşterek çocukların bakım ve eğitim masraflarına yönelik ödenen nafaka türüdür. Bu nafaka:

• Çocuğun ihtiyaçları
• Eğitim giderleri
• Sağlık masrafları
• Sosyal aktivite giderleri

göz önüne alınarak belirlenir ve çocuğun reşit olmasına kadar devam eder.

Tedbir Nafakası

Tedbir nafakası, boşanma davası süresince geçerli olan geçici bir nafaka türüdür. Dava açıldığı tarihten kararın kesinleşmesine kadar devam eder. Bu nafaka, ekonomik açıdan zayıf olan eşin dava süresince mağdur olmasını engeller.

Maddi ve Manevi Tazminat

TMK Madde 174/1 uyarınca, boşanma davalarında kusursuz veya az kusurlu taraf, karşı taraftan tazminat talep edebilir. Maddi tazminat:

• Boşanma sebebiyle uğranılan maddi kayıplar
• Yoksun kalınan kazançlar
• Mevcut ve gelecekteki ekonomik kayıplar

için talep edilebilir.

Manevi tazminat ise kişilik haklarının zedelenmesi, onur kırıcı davranışlara maruz kalma gibi durumlarda talep edilir. Tazminat miktarı belirlenirken:

• Tarafların ekonomik durumu
• Kusur oranları
• Evlilik süresi
• Yaşanan olayların ağırlığı

dikkate alınır.

Çocuk Velayeti

Velayet konusu, çekişmeli boşanma davalarının en hassas konularından biridir. Mahkeme, velayet kararını verirken çocuğun üstün yararını gözetir. Velayet düzenlemesinde:

• Çocuğun yaşı ve cinsiyeti
• Ebeveynlerin ekonomik durumu
• Çocuğun eğitim durumu
• Ebeveynlerin çocuğa ayırabilecekleri zaman
• Çocuğun sosyal çevresi

gibi faktörler değerlendirilir.

Ortak velayet kararı verilebilmesi için her iki ebeveynin de bu konuda anlaşmış olması ve çocuğun yararına uygun olması gerekir. Velayeti alamayan ebeveyn için kişisel ilişki tesisi düzenlenir ve çocukla düzenli görüşme hakkı tanınır.

Mahkeme, dava süresince geçici velayet kararı verebilir ve gerektiğinde uzman görüşüne başvurabilir. Velayet kararı kesinleştikten sonra, koşulların değişmesi halinde değiştirilebilir.

Çekişmeli Boşanma Davası Masrafları ve Avukatlık Ücreti

Çekişmeli boşanma davası açmayı düşünen tarafların en çok merak ettiği konuların başında dava masrafları ve avukatlık ücretleri gelmektedir. 2024-2025 dönemi için güncel masraflar ve ücretler konusunda detaylı bir inceleme yapalım.

Dava Harç ve Masrafları

Çekişmeli boşanma davası açılırken ödenmesi gereken temel harç ve masraflar yaklaşık 3.012 TL'dir. Bu tutara dahil olan kalemler şunlardır:

• Başvuru harcı
• Peşin harç
• Tanık ve bilirkişi giderleri için avans
• Tebligat masrafları
• Dosya ve karar harcı

Dava sürecinde ek masraflar ortaya çıkabilir. Örneğin, bilirkişi incelemesi gerektiğinde veya ilave tebligatlar yapılması durumunda mahkeme tarafından ek masraf talep edilebilir.

Avukatlık Ücretleri

Avukatlık ücretleri konusunda iki farklı tarife bulunmaktadır:

1. Türkiye Barolar Birliği Asgari Ücret Tarifesi: Bu tarifeye göre çekişmeli boşanma davalarında asgari avukatlık ücreti 30.000 TL + KDV'dir.

2. İstanbul Barosu Tavsiye Niteliğindeki Asgari Ücret Tarifesi: İstanbul özelinde 78.000 TL + KDV olarak belirlenmiştir.

Tazminat Davalarında Ücretlendirme

Boşanma davasında maddi veya manevi tazminat talep edilmesi durumunda, avukatlık ücreti farklı hesaplanabilir. Bu durumda:

• Dava değerinin %15'i oranında avukatlık ücreti belirlenebilir
• Tazminat miktarı yüksek olan davalarda bu oran tarafların anlaşmasıyla değişebilir
• Vekalet ücreti, davanın kazanılması durumunda karşı taraftan tahsil edilir

Ödeme Seçenekleri ve Masraf Yükümlülüğü

Dava masrafları konusunda bilinmesi gerekenler:

• Masraflar peşin veya taksitli ödeme seçenekleriyle ödenebilir
• Adli yardım talep edilebilir (ekonomik durumu uygun olmayan taraflar için)
• Dava sonucunda haklı çıkan taraf, yaptığı masrafları karşı taraftan talep edebilir
• Avukatlık ücreti sözleşmeyle belirlenir ve baro tarifesinin altında olamaz

Genel Değerlendirme

Çekişmeli boşanma davalarının masraf ve ücretleri, davanın içeriğine ve süresine göre değişkenlik gösterebilir. 2024-2025 dönemi için temel masraflar 3.012 TL civarında başlarken, avukatlık ücretleri bölgesel farklılıklar göstermektedir. İstanbul özelinde bu ücret 78.000 TL + KDV seviyesindedir. Tazminat talepleri, velayet anlaşmazlıkları ve mal paylaşımı gibi ek unsurlar, toplam maliyeti artırabilir. Bu nedenle, dava açmadan önce detaylı bir mali planlama yapılması ve gerekirse adli yardım imkanlarının araştırılması önemlidir. Ayrıca, masrafların karşı tarafa yüklenebilme ihtimali de göz önünde bulundurulmalıdır.