Acele Kamulaştırmanın Yasal Dayanağı

Kamulaştırma Hukuku alanında önemli bir yere sahip olan acele kamulaştırma, yasal dayanağını 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 27. maddesinden almaktadır. Bu madde, kamu yararının gerektirdiği olağanüstü durumlarda özel bir kamulaştırma prosedürü öngörmektedir.

Acele kamulaştırma uygulamalarında, idarenin talebi üzerine valilik makamı tarafından bir yılı aşmayacak şekilde karar verilebilmektedir. Valiliğin bu süreyi ihtiyaca göre 6 aya kadar kısaltma yetkisi bulunmaktadır.

Antakya Acele Kamulaştırma Davalarında sıkça görüldüğü üzere, kamulaştırma bedelinin tespiti ve ödemesi sonraya bırakılarak, taşınmaza acilen el konulabilmektedir. Yargıtay 5. Hukuk Dairesi'nin 2019/12815 sayılı kararında belirtildiği gibi, acele el koyma kararları delil tespiti niteliğinde olup, nihai karar niteliği taşımamaktadır.

1. madde kapsamında alınan kararlar, Hatay İdari Dava Avukatı tarafından temsil edilen davalarda da görüleceği üzere, idare lehine kesin hüküm oluşturmakta ve malikin mülkiyet hakkını sonlandırmaktadır. Ancak bu durum, malik için Kamulaştırma Bedel Tespiti Davası açma hakkını ortadan kaldırmamaktadır.

Kanunun bu maddesi, özellikle afet riski taşıyan bölgelerde, milli güvenlik gereksinimlerinde veya acil kamu hizmeti ihtiyaçlarında uygulanmaktadır. Örneğin, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamındaki uygulamalarda da bu maddeye sıkça başvurulmaktadır.

Acele Kamulaştırma Süreci

. Bu süreç, normal kamulaştırmadan farklı olarak daha hızlı işleyen bir mekanizmaya sahiptir.

Sürecin İşleyişi

1. İdarenin Karar Alması

• İdare, acele kamulaştırma yapılmasına dair gerekçeli bir karar alır
• Kamulaştırmanın amacı ve kapsamı detaylı şekilde belirtilir

1. Değer Tespiti

• Uzman bilirkişiler tarafından taşınmazın değeri belirlenir
• Bu aşamada tespit edilen bedel nihai değildir
• Yargıtay 5. Hukuk Dairesi'nin 2010/8199 sayılı kararında belirtildiği üzere, gerçek bedel tespiti esas davada yapılmalıdır

1. Tebligat ve El Koyma

• Tespit edilen bedel malike tebliğ edilir
• Kamulaştırma Bedel Tespiti Davası açma hakkı saklı kalmak üzere idare taşınmaza el koyar
• Malik bu aşamada Acele Kamulaştırma İtiraz hakkını kullanabilir

1. Tapu İşlemleri

• Yargıtay 5. HD'nin 2007/3023 sayılı kararı uyarınca, acele kamulaştırma kararı tek başına tapunun idareye geçmesi için yeterli değildir
• Nihai karar sonrası tapu işlemleri tamamlanır

1. Bedel Tespiti ve Ödeme

• Kamulaştırma Tazminat Davası ile gerçek bedel belirlenir
• Tespit edilen bedel malike ödenir
• Bedele itiraz hakkı her zaman mevcuttur

Acele Kamulaştırmaya İtiraz Yolları

Acele kamulaştırma kararlarına karşı hukuki yollar açıktır. Temel olarak itiraz hakkı hem kamulaştırma kararının tamamına hem de belirlenen bedele yönelik kullanılabilir.

İdari Yargı Yolu

Acele Kamulaştırma Davaları kapsamında, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'ne karşı idare mahkemesinde iptal davası açılabilir. Dava açma süresi, kararın tebliğinden itibaren 30 gündür. Hatay İdari Dava Avukatı aracılığıyla yürütülebilecek bu süreçte, kararın hukuka aykırılığı detaylı şekilde ortaya konulmalıdır.

Bedele İtiraz

Kamulaştırma Bedel Tespiti Davası için hak düşürücü süre bulunmamaktadır. Yargıtay uygulamasına göre, acele kamulaştırma kararından sonra 6 aylık makul bir süre beklenir. İdare bu sürede malik ile uzlaşmaz veya dava açmazsa, malik Kamulaştırma Tazminat Davası açabilir.

Önemli Hususlar

• Yargıtay 5. Hukuk Dairesi'nin 2019/12815 sayılı kararı uyarınca, acele el koyma kararlarının temyizi mümkün değildir
• İtiraz dilekçesinde hukuka aykırılıklar açıkça belirtilmelidir
• Malik dava açmadan önce idareye yazılı başvuru yapmalıdır

Üst Yargı Yolları

Kamulaştırma Hukuku kapsamında, idari yargı yolu tüketildikten sonra Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yapılabilir. Son olarak, AİHM'e başvuru imkanı da mevcuttur.

Acele Kamulaştırma İtiraz sürecinde, Hatay Hukuk Bürosu aracılığıyla profesyonel hukuki destek alınması, hak kayıplarının önlenmesi açısından önemlidir. Acele Kamulaştırma Bedel İtirazı konusunda uzman avukatlar, sürecin doğru yönetilmesini sağlayacaktır.